Wymagania uprawowe cebuli

Cebula dobrze się adaptuje do temperatury. Nasiona i cebulki mogą powoli kiełkować w temperaturze 3-5℃, a szybkość wzrostu zwiększa się w temperaturze 12℃. Optymalna temperatura dla wzrostu sadzonek to 12-20℃, dla wzrostu liści to 18-20℃, a dla wzrostu cebulek to 20-26℃. Silne sadzonki mogą znosić temperaturę nawet do 6-7℃. Powiększanie cebulek wymaga wyższej temperatury; poniżej 15℃ cebulki nie rosną, najlepiej rosną w temperaturze 21-27℃. Nadmierna temperatura może prowadzić do spowolnienia wzrostu i wejścia w stan uśpienia.

Cebula to rośliny długodenne, które w okresie powiększania cebulek oraz kwitnienia wymagają ponad 14 godzin długiego dnia świetlnego. W warunkach wysokiej temperatury i krótkiego dnia świetlnego rosną jedynie liście, a nie tworzą się cebulki. Odpowiednia intensywność światła dla cebuli to 20 000 do 40 000 luxów.

Struktura tkanki liści cebuli jest stosunkowo odpor na suszę, jednak zdolność pobierania wody przez korzenie jest słaba. Aby osiągnąć wysokie plony, konieczne jest utrzymanie wyższej wilgotności gleby. Wystarczająca wilgotność gleby w okresie kiełkowania sprzyja pojawieniu się siewek. W fazie rozwojowej rośliny w chłodniejszych porach roku gleba powinna być utrzymywana we właściwej wilgotności, ale bez przesiarcenia, aby zapewnić zrównoważony rozwój korzeni i liści. W fazie wzrostu liści i powiększania się cebul gleba musi mieć wystarczającą wilgotność, przy czym maksymalna wilgotność gleby powinna wynosić około 85%. W okresie pojawiania się pędów generatywnych należy odpowiednio kontrolować wilgotność gleby, utrzymując warunek od suchego do lekko wilgotnego, by zapobiec przełączeniu wzrostu wegetatywnego rośliny na wzrost pędów generatywnych. W okresie kwitnienia oraz dojrzewania nasion konieczna jest odpowiednia wilgotność gleby, która powinna być utrzymywana na poziomie zapewniającym jej wilgotność, wspierając tym samym rozwój nasion.

Jabłka najlepiej rosną przy niższej wilgotności powietrza. W fazie wzrostu cebuli i kwitnienia, suche pogoda może zmniejszyć zachorowalność, zwiększyć plon i poprawić jakość owoców. Zbyt wysoka wilgotność powietrza lub opady deszczu w okresie kwitnienia mogą spowodować pęknięcie pięci i zmniejszenie zdolności kiełkowania pyłku, co prowadzi do słabej zapylania i niskiej procentowej liczby owocujących roślin.

Cebula dobrze rośnie na różnych glebach, najlepiej jednak czuje się na glebach o odczynie neutralnym, bogatych w materię organiczną, żyznych i lekkich. Najwyższe plony daje na gliniasto-piaszczystych, ale cebule uzyskane na glebach gliniastych są pełne, mają ładny kolor i dobrze się przechowują.

Układ korzeniowy cebuli ma słabe zdolności pobierania składników odżywczych, ale wysokie plony, dlatego wymaga obfitych warunków odżywiania. Na każdy 1000 kg cebuli roślina musi pobrać z gleby 2 kg azotu, 0,8 kg fosforu i 2,2 kg potasu. W normalnych warunkach glebowych stosowanie nawozów azotowych znacznie zwiększa plony, należy również uzupełnić fosfor i potas. Siewki nie są odporne na nadmierne nawożenie; nadmiar nawozów może prowadzić do zgorzeli szyjki łodygi i uschnięcia siewek. W fazie wzrostu liści głównie stosuje się nawozy azotowe, natomiast w fazie powiększania się bulwy dominują nawozy fosforowe i potasowe. Stosowanie mikroelementów takich jak miedź, bor i siarka znacznie zwiększa plony.

Chociaż cebula jest warzywną rośliną dwuletnią, czas od wysiewu do zbioru zależy od klimatu. W południowych Chinach cebulę zazwyczaj się siał jesienią późną, a zbierano wczesnym latem. W dorzeczu Jangcy posiewy przeprowadzano zazwyczaj jesienią, przy czym sadzonki przeżywały zimę i były zbierane w maju lub czerwcu następnego roku. Na północy Wschodnich Chin częstsze są nasadzenia wiosenne, a zbiory odbywały się na końcu lata.

Od wysiewu do zbioru wzrost części nadziemnych, podziemnych i bulw jest wpływany przez warunki regionalne i klimatyczne. Na przykładzie dorzecza Jangcy niniejszy artykuł przedstawia główne cechy procesu wzrostu i rozwoju.

Okres od wysiewu do przeszczepienia i zimowania jest kluczowy dla rozwoju sadzonek. Po wykiełkowaniu nasion temperatury stopniowo spadają, a dzień świetlny się skraca. Pojemność wchłaniania w układzie korzeniowym zmniejsza się, a fotosynteza w częściach nadziemnych zwalnia, co prowadzi do spowolnienia wzrostu. Optymalna temperatura w tym okresie to około 20°C. Poniżej 10°C układ korzeniowy słabo się rozwija, a wzrost i różnicowanie liści są powolne. Od wysiewu do przeszczepienia mija 50-60 dni. Po przeszczepieniu część nadziemna i podziemna wzrasta minimalnie w czasie zimowania, dlatego ważne jest ochrona sadzonek przed przymrozkami. Układ korzeniowy najlepiej rozwija się w niższej temperaturze niż część nadziemna. Gdy temperatura gleby na głębokości 10 cm osiągnie 5°C, układ korzeniowy może rozpocząć wzrost. Temperatura między 10-15°C jest optymalna, natomiast temperatury powyżej 25°C spowalniają wzrost.

Okres ten, od początku wiosny, gdy temperatury zaczynają rosnąć, aż do momentu, gdy cebule zaczynają pęcznieć, to czas intensywnego wzrostu zarówno części nadziemnych, jak i podziemnych rośliny. Ogólnie trwa od końca marca do początku maja i oznacza fazę najszybszego wzrostu całej rośliny, szczególnie wyraźnego w przypadku liści. Etap ten ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia wysokiego plonu cebul, ponieważ nowe drobne korzenie nadal się rozwijają i wydłużają, podczas gdy stare korzenie stopniowo zanikają.

Od połowy maja do początku lub połowy czerwca, wraz ze wzrostem temperatury i wydłużeniem dnia, części nadziemne rośliny przestają rosnąć. Żywiny z liści transportowane są do pochew i łusek liściowych, co powoduje szybkie rozrastanie się cebuli. Na końcu tego okresu zewnętrzne liście usychają i cała roślina przechyla się. Żywiny znajdujące się w zewnętrznych 1-3 warstwach łusek przemieszczają się do wewnętrznych partii, a roślina staje się twarda i elastyczna. W tym czasie należy intensywniej stosować nawożenie i podlewanie, aby wspomóc powiększanie się cebuli. Tymczasem, choć nowe korzenie nadal rosną, stare korzenie szybko się starzeją, przez co całkowita liczba korzeni nie wzrasta już dalej. Wskutek starzenia się korzeni ich aktywność maleje, zmniejsza się zdolność pobierania wody oraz asymilacja azotu, fosforu i potasu.

Powyżej przedstawiono proces wzrostu i rozwoju formowania organów uroskłych produktu cebuli. Jeżeli ma być ona wykorzystana do zbioru nasion, dojrzałe cebule należy ponownie zasadzić na polu jesienią w tym samym roku.

Naturalny okres spoczynku cebuli jest odpowiedzią adaptacyjną na niekorzystne warunki, takie jak wysoka temperatura, długie dni i susza. W tym okresie, nawet przy sprzyjających warunkach kiełkowania, cebule nie wydają pędów. Czas trwania okresu spoczynku zależy od odmiany, stopnia spoczynku oraz warunków zewnętrznych i zwykle trwa 60–90 dni. Po upływie naturalnego okresu spoczynku, przy sprzyjających warunkach, cebule zaczną kiełkować i rozwijać korzenie.

Gdy sadzonki przeznaczone do produkcji nasion zostaną zasadzone, jeśli będą spełnione wymagania dotyczące niskiej temperatury oraz warunki dnia długiego w polu, uformują się pąki kwiatowe. Choć zarówno pąk wierzchołkowy, jak i boczne rośliny nasienne mogą ulec różnicowaniu na pąki kwiatowe, to ze względu na różny czas formowania młodych pąków tylko pąk wierzchołkowy i sąsiadujące z nim wcześnie rozwijające się pąki mogą wytworzyć kłącza kwiatowe. Zwykle każda sadzonka może wytworzyć od 2 do 5 kłączy kwiatowych. Pąki boczne znajdujące się u podstawy sadzonki często nie tworzą kłączy kwiatowych, a gdy sadzonki formują się wiosną przy wysokiej temperaturze i długim dniu, roślina już weszła w fazę wzrostu generatywnego, a składniki odżywcze są głównie zużywane na kwitnienie i owocowanie. W rezultacie nowo powstałe sadzonki, pozbawione odpowiedniej ilości składników odżywczych, mają mniejsze organy i bardziej miękkie łuski. Okres od kwitnienia do dojrzenia nasion to okres formowania nasion. Okres kwitnienia cebuli jest stosunkowo długi i trwa od 70 do 80 dni od momentu zakwitnięcia do dojrzenia nasion.