نیازهای کشت پیاز

پیاز در برابر دما بسیار انعطاف‌پذیر است. بذرها و پیازها می‌توانند در دمای 3-5 درجه سانتی‌گراد به آهستگی جوانه بزنند، با افزایش دما به 12 درجه سانتی‌گراد سرعت رشد افزایش می‌یابد. دمای بهینه برای رشد گیاهچه 12 تا 20 درجه سانتی‌گراد، برای رشد برگ 18 تا 20 درجه سانتی‌گراد و برای رشد پیاز 20 تا 26 درجه سانتی‌گراد است. گیاهان قوی می‌توانند دمای 6-7 درجه سانتی‌گراد را تحمل کنند. برای بزرگ شدن پیاز به دمای بالاتری نیاز است؛ پیازها در دمای پایین‌تر از 15 درجه سانتی‌گراد نمی‌توانند بزرگ شوند و بهترین رشد را در دمای 21 تا 27 درجه سانتی‌گراد دارند. دماهای خیلی بالا می‌تواند منجر به کاهش رشد و شروع دوره خواب گیاه شود.

پیاز یک محصول روز بلند است و در دوره بزرگ شدن پیاز و دوره گلدهی به بیش از 14 ساعت طول روز نیاز دارد. در شرایط دمای بالا و روز کوتاه فقط برگ رشد می‌کند و هیچ پیازی تشکیل نمی‌شود. شدت نور مناسب برای پیاز 20,000 تا 40,000 لوکس است.

ساختار بافتی برگ‌های پیاز نسبتاً مقاوم در برابر خشکسالی است، اما ظرفیت جذب ریشه آن ضعیف می‌باشد. برای دستیابی به عملکرد بالا، رطوبت بیشتری از خاک مورد نیاز است. رطوبت کافی خاک در دوره جوانه‌زنی مفید برای سبز شدن بذر است. در طول مرحله سبز شدن در فصول خنک، خاک باید مرطوب اما غرقابی نباشد تا رشد متوازن ریشه و برگ را ترویج کند. در مراحل رشد برگ و بزرگ شدن لکه، رطوبت کافی خاک ضروری است، به طوری که محتوای حداکثر رطوبت خاک حدود 85٪ باشد. در دوره ظهور ساقه زایشی، رطوبت خاک باید به طور مناسب کنترل شود و شرایط خاک از خشک تا مرطوب حفظ شود تا از انتقال رشد تغذیه‌ای گیاه به ظهور ساقه زایشی جلوگیری شود. در دوران گلدهی و رسیدن بذر، رطوبت کافی خاک لازم است تا خاک مرطوب نگه داشته شود و توسعه بذر را ترویج کند.

سیب‌ها در رطوبت هوای پایین به خوبی رشد می‌کنند. در مراحل رشد و گلدهی، آب و هوای خشک می‌تواند بیماری‌ها را کاهش دهد، عملکرد را افزایش دهد و کیفیت میوه را بهبود بخشد. رطوبت بالای هوا یا بارش بیش از حد در دوره گلدهی باعث ترک خوردن پرچمک‌ها، کاهش قابلیت گرده‌افشانی گرده و در نتیجه گرده‌افشانی ضعیف و تشکیل میوه کم می‌شود.

پیازها به خاک بسیار سازگار هستند، اما بهترین رشد را در خاک خنثی که غنی از مواد آلی، حاصلخیز و شل است، دارند. آنها در خاک لوم شنی عملکرد بالایی دارند، اما در خاک لوم رسی، پیازها پرروی، دارای رنگ خوب و قابلیت نگهداری مناسبی دارند.

دستگاه ریشه‌ای پیاز توانایی ضعیفی در جذب مواد مغذی دارد اما عملکرد بالایی دارد و به همین دلیل نیازمند شرایط غذایی فراوان است. برای هر ۱۰۰۰ کیلوگرم پیاز، گیاه باید ۲ کیلوگرم نیتروژن، ۰٫۸ کیلوگرم فسفر و ۲٫۲ کیلوگرم پتاسیم را از خاک جذب کند. در شرایط عادی خاک، مصرف کود نیتروژنی می‌تواند به طور قابل توجهی عملکرد را افزایش دهد و باید کودهای فسفری و پتاسیمی نیز تأمین شوند. سبزه‌ها به کوددهی زیاد حساس هستند؛ کوددهی بیش از حد می‌تواند باعث ایجاد بیماری ساقه‌سوسکی (Stem blight) و خوابیدگی سبزه شود. در مرحله رشد برگ‌ها، عمدتاً کود نیتروژنی مصرف می‌شود، در حالی که در مرحله بزرگ شدن پیاز، کودهای فسفری و پتاسیمی عمده‌ترین نقش را دارند. مصرف عناصر کمیاب مانند مس، بور و گوگرد می‌تواند به طور قابل توجهی عملکرد را افزایش دهد.

اگرچه پیازها سبزی‌های دو ساله هستند، اما مدت زمان کاشت تا برداشت بسته به شرایط آب و هوایی متفاوت است. در جنوب چین، پیازها معمولاً در پاییز دیرهنگام کاشته می‌شوند و در اوایل تابستان برداشت می‌شوند. در حوضه رودخانه یانگ تسه، عموماً در پاییز کاشته می‌شوند و نشاءها زمستان را سپری کرده و در ماه‌های می یا ژوئن سال بعد برداشت می‌شوند. در شمال شرقی چین، کاشت بهاره رایج‌تر است و برداشت در پایان تابستان صورت می‌گیرد.

از مرحله کاشت تا برداشت، رشد قسمت‌های هوایی، زیرزمینی و بخش پیاز تحت تأثیر شرایط منطقه‌ای و آب و هوایی قرار دارد. به عنوان مثال، در حوضه رودخانه یانگ تسه، این مقاله به معرفی ویژگی‌های اصلی فرآیند رشد و توسعه آن می‌پردازد.

دوره ای که از زمان کاشت تا زمان انتقال نشاء و سپس دوران زمستانی طول می‌کشد، برای رشد نشاءها بسیار حیاتی است. پس از جوانه‌زنی بذرها، دما به تدریج کاهش یافته و ساعات آفتابی روز کوتاه‌تر می‌شود. ظرفیت جذب ریشه‌ها کاهش یافته و فرآیند فتوسنتز در قسمت‌های هوایی نیز کند می‌شود که در نهایت منجر به کاهش سرعت رشد می‌گردد. دمای حدود 20 درجه سانتی‌گراد در این دوره بهترین شرایط را فراهم می‌کند. در دماهای پایین‌تر از 10 درجه سانتی‌گراد، رشد سیستم ریشه‌ای با مشکل مواجه شده و رشد و تمایز برگ‌ها نیز کند خواهد شد. از زمان کاشت تا زمان انتقال نشاء حدود 50 تا 60 روز زمان لازم است. پس از انتقال نشاء، در دوران زمستانی رشد قسمت‌های هوایی و زیرزمینی به حداقل ممکن می‌رسد، بنابراین حفاظت از نشاءها در برابر یخ‌زدگی بسیار مهم است. سیستم ریشه‌ای در دمای پایین‌تری نسبت به قسمت‌های هوایی رشد بهتری دارد. هنگامی که دمای خاک در عمق 10 سانتی‌متری به 5 درجه سانتی‌گراد برسد، سیستم ریشه‌ای می‌تواند شروع به رشد کند. دمای بین 10 تا 15 درجه سانتی‌گراد بهترین دما برای رشد است، در حالی که دماهای بالاتر از 25 درجه سانتی‌گراد سبب کاهش سرعت رشد می‌شود.

این دوره، از آغاز بهار که دماها افزایش می‌یابند تا قبل از متورم شدن بنه‌ها، زمان رشد پرروی هر دو بخش هوایی و زیرزمینی گیاه است. این دوره عموماً از اواخر مارس تا اوایل می سالانه رخ می‌دهد و فاز رشد سریع‌ترین رشد کل گیاه را به خصوص از نظر رشد برگ‌ها مشخص می‌کند. این مرحله در پایه‌گذاری موفقیت برای عملکرد بالای بنه‌ها ضروری است، زیرا ریشه‌های جدید ظریف به رشد و توسعه خود ادامه می‌دهند، در حالی که ریشه‌های قدیمی به تدریج کاهش می‌یابند.

از اواسط می تا اوایل تا اواسط ژوئن، با افزایش دما و ساعات روشنایی، قسمت‌های هوایی رشد خود را متوقف می‌کنند. مواد غذایی موجود در برگ‌ها به پوشش برگی و لایه‌های مقیاس منتقل می‌شوند که باعث انبساط سریع بульب‌ها می‌گردد. در پایان این دوره، برگ‌های خارجی پژمرده شده و گیاه فرو می‌ریزد. مواد غذایی موجود در ۱ تا ۳ لایه خارجی مقیاس‌ها به داخل حرکت می‌کنند و گیاه به یک بافتی چرمی تبدیل می‌شود. در طول این دوره، هم کوددهی و هم آبیاری باید افزایش یابد تا انبساط بульب را تقویت کند. در همین حال، هرچند ریشه‌های جدید به رشد خود ادامه می‌دهند، اما ریشه‌های قدیمی به سرعت پیر می‌شوند و در نتیجه تعداد کل ریشه‌ها افزایشی نخواهد داشت. به دلیل کاهش فعالیت ریشه‌ها، ظرفیت جذب آب کاهش یافته و جذب نیتروژن، فسفر و پتاسیم نیز کمتر می‌شود.

در بالا فرآیند رشد و توسعه تشکیل اندام محصول پیاز است. اگر قرار باشد برای جمع‌آوری بذر استفاده شود، پیازهای رسیده باید دوباره در خزان همان سال در زمین کاشته شوند.

دوره خواب طبیعی پیاز یک پاسخ تطبیقی نسبت به شرایط نامساعد مانند دمای بالا، روزهای طولانی و خشکسالی است. در طول این دوره حتی با وجود شرایط مساعد برای جوانه‌زنی، پیازها جوانه نمی‌زنند. مدت دوره خواب بسته به رقم، میزان خوابیدگی و محیط خارجی متفاوت است و معمولاً ۶۰ تا ۹۰ روز طول می‌کشد. پس از گذشت دوره خواب طبیعی، اگر شرایط مناسب باشد، پیازها جوانه می‌زنند و ریشه توسعه می‌دهند.

پس از کاشت قلمه‌هایی که برای تولید بذر استفاده می‌شوند، در صورتی که نیازهای دمای پایین را برآورده کنند و شرایط روز بلند در مزرعه فراهم شود، جوانه‌های گلی تشکیل خواهند شد. هرچند هم جوانه انتهایی و هم جوانه‌های جانبی گیاه بذری می‌توانند دچار تفکیک جوانه گل شوند، اما به دلیل زمان متفاوت تشکیل جوانه‌های جوان، تنها جوانه انتهایی و جوانه‌های نزدیک به آن که زودتر توسعه پیدا می‌کنند قادر به تولید ساقه‌های گلی هستند. معمولاً هر قلمه می‌تواند ۲ تا ۵ ساقه گلی تولید کند. جوانه‌های جانبی قرار گرفته در پایه قلمه اغلب نمی‌توانند ساقه گل تولید کنند و وقتی قلمه‌ها در بهار تحت شرایط دمای بالا و روز بلند شکل می‌گیرند، گیاه قبلاً وارد مرحله رشد زایشی خود شده است و مواد غذایی عمدتاً برای گلدهی و میوه‌دهی مصرف می‌شوند. در نتیجه قلمه‌های جدیداً تشکیل شده به دلیل کمبود مواد غذایی کافی، اندام‌های کوچک‌تر و پوسته‌های نرم‌تری دارند. دوره تشکیل بذر از زمان گلدهی تا رسیدن بذر طول می‌کشد. دوره گلدهی پیاز نسبتاً طولانی است و از زمان ظهور گل تا رسیدن بذر حدود ۷۰ تا ۸۰ روز زمان لازم است.